Spekúlasjón dagsins: Á að semja við hryðjuverkamenn?

Ég hef alltaf verið andvígur því að svo mikið sem hlustað sé á kröfur gíslatökumanna.

Gíslataka er beiting ofbeldis til að ná fram ákveðnum hagsmunum. 

Síðan fór ég að velta fyrir mér því sem sagt ef við fólk þegar því er hótað af ræningjum. Maður á víst, hvort sem maður er starfsmaður í verslun, banka eða bara úti á götu, alltaf að láta ræningjana fá sitt, skilst mér. Annars sé maður að leggja meiri hagsmuni í hættu fyrir minni.

Rán er beiting ofbeldis til að ná fram ákveðnum hagsmunum.

Nú spyr ég sjálfan mig hvort einhver eðlismunur sé á því að verja líf gísla eða Gísla bankastarfsmanns í svona tilvikum. Er ekki sama prinsippið sem á að leggja til grundvallar nema hvað niðurstaðan ræðst af þeim hagsmunum sem bornir eru saman við líf og limi þess sem er hótað. Í báðum tilfellum geta viðkomandi skaðað manneskjur hvort sem hlustað er á kröfurnar eður ei? Í báðum tilfellum myndi það draga úr hvata til að setja fram hótun ef aldrei yrði hlustað á hana. 

Samkvæmt þessu eigi að hlusta á þann sem hótar ef það sem hann krefst er léttvægara en hótunin. Þar sem fátt er léttvægara en mannslíf ber allajafna að hlusta á þá sem hóta lífláti. Í tilviki hryðjuverkamanna snúa kröfurnar hinsvegar gjarnar að svo stórum atriðum að líf fólks er látið vega minna.

Niðurstaðan mín er því sú að það sé ekki (eða ætti e.t.v. ekki) að vera ólíkt prinsipp til staðar varnandi vopnuð búðarrán og gíslatöku talíbana. Stigsmunurinn veldur því að málin eru höndluð ólíkt. 

Af þessari niðurstöðu minni leiðir að ég eigi að taka þá eindregnu skoðun mína (a.m.k. hingað til) til endurskoðunar, að aldrei eigi að semja við gíslatökumenn, eða gerast þeirrar skoðunar að fólk eigi almennt ekki að láta undan hótunum ræninga. 

Bara pæling...

Óttast um örlög 22 gísla

Athugasemdir

[Fabrizio Kjartanelli (IP-tala skráð) 31.7.2007 kl. 16:59]

ertu í alvörunni lögmaður....?

Þessi röksemdafærslu er nú heldur ódýr. Það er einmitt mikill eðlismunur á þeim sem að fremur vopnað rán annars vegar og þeim sem að tekur gísla í pólitískum tilgangi. Það að ráðleggja starfsmanni banka að láta peningana í hendur ræningjans án mótspyrnu er eiginlega óþarfi og að sjálfsögðu gert í því skyni að vernda starfsmenn og láta þá líða betur í starfi. Það dytti engum í hug að ef gjaldkera glitnis yrði sagt að framvegis eigi hún að virða hótanir vopnaðs manns að vettugi og neita honum um peninga, að þá myndi hún fara eftir því. Hún myndi ávallt lúta vilja ræningjans enda hennar eigin líf að veði. Ef hins vegar þessi sami gjaldkeri yrði frelsissviptur af hálfu ræningjanum og í kjölfarið myndi hann biðja bankann um 10 milljarða og að allir morðingjar í fangelsum landsins yrðu náðaðir, þá er ég alls ekki svo viss um að bæði bankastjórinn og ríkið myndi hiklaust verða við slíkri bón.

Það er einnig alvitað að bankaræningjar fá þá peninga sem til eru í gjaldkeraskúffunni með því að miða byssu framan í bankastarfsmann. Hættan á því að bankarán muni aukast verulega vegna þessarar vitneskju er því ekki til staðar. Hins vegar er ljóst að ef þeirri alþjóðlegu stefnu um að semja ekki við hryðjuverkamenn yrði breytt, þá myndi tíðni mannrána í ákveðnum löndum snarhækka.

Þetta er ástæðan fyrir því að það er réttlætanlegt að ríkisstjórnir heimsins neiti að semja við hryðjuverkamenn á meðan gjaldkerinn afhendir ávallt peningana.

[Oddgeir Einarsson, 31.7.2007 kl. 17:31]

Fabrizio: Sammála því að munurinn sé mikill, en veit ekki með eðlismuninn. pælingin mín var ekki ekki sett fram til að reyna að sannfæra neinn heldur til að kasta fram hugleiðingum og mögulega fá gagnleg rök í umræðuna.

Mér finnst rétt sem þú bendir á að það er munur á því að hóta þeim sem á að bregðast við eða einhverjum öðrum. 

Einnig hefði þurft að taka fram, líkingarinnar vegna, að ræningjanum yrði að vera nauðsynlegt að njóta fulltingis starfsmannsins til að ná markmiðum sínum, til þess að ákvörðun starfsmannsins um að afhenda peningana hafi einhverja þýðingu.

Í pælinguna mína hefði því mátt bæta við að bankaræningi hótaði að drepa einhvern annan en starfsmanninn ef starfsmaðurinn opnaði ekki peningaskáp sem ræninginn kæmist ekki í sjálfur.

Ef aðstaðan er þannig held ég áfram að pæla í því hvort prinsippið sé það sama í gíslatökum og bankaránum.

Eins og ég tók fram getur sama prinsipp leitt til mismunandi niðurstöðu í ólíkum tilvikum. Þannig getur sú aðstaða komið fram að gíslatökumenn krefjist þess að fá samloku með smjöri. Prinsippið um hagsmunamatið leiðir þá til þeirrar niðurstöðu að betra sé að semja við þá um samlokuna en að 100 manns verði tekin af lífi, eða hvað?